Vandaag, 1 juli, vieren wij Keti Koti, de afschaffing van de slavernij. Het is goed om zo af en toe stil te staan bij gebeurtenissen uit het verleden….opdat wij niet vergeten!! Waar ik echter niet in geloof, is in het aanbieden van allerlei excuses voor de misstanden van toen. Ik begrijp ook werkelijk niet wat voor meerwaarde dit heeft voor mensen die nú leven. Niet voor de nabestaanden van de daders en niet voor de nabestaanden van de slachtoffers.
Zelf heb ik nog nooit de neiging gehad om de Franse president te vragen om excuses voor het vervolgen van hugenoten. Mijn oorsprong ligt voor de helft in het Franse La Rochelle, waar mijn familie gedwongen werd katholiek te worden om aan de guillotines van Lodewijk XIV te ontsnappen. Stamvader Pierre schopte het als arts/apotheker zelfs tot hofleverancier aan het hof van de Zonnekoning, maar zijn nazaten vluchtten voor een deel naar het Hollandse noorden.
We spreken over ‘nabestaanden’ van slachtoffers van menselijke terreur uit vervlogen tijden. Noem mij raar, maar ik ga dan eens nadenken over de diepere betekenis van het woord ‘nabestaande’. Ik heb nu eenmaal iets met taal. Ik heb mezelf wel eens in een periode van mijn leven verdiept in mijn oorsprong. Ik kan u zeggen dat stamboomonderzoek heel interessant en zelfs een tikkeltje verslavend is. Zo kwam ik erachter dat een oud VVD maatje en bestuursgenoot van onze toenmalige lokale afdeling, een achterneef van mij is. Waar ik vooral achter kwam is dat je ‘nabestaande’ (slash familie) bent van meer mensen dan je denkt. Naast je twee ouders heb je vier grootouders, acht overgrootouders, zestien betovergrootouders, tweeëndertig groot-overgrootouders, etc. etc. Neem daarbij nog eens alle vertakkingen en je bent zo’n beetje ‘nabestaande’ van de halve wereld.
Je kunt er natuurlijk voor kiezen om alleen in een rechte lijn naar boven te kijken, maar dan is zelfs onze koning nauwelijks nazaat van Willem van Oranje – en als je sommige geschiedenisboekjes moet geloven, is hij überhaupt geen nazaat van de oorspronkelijke Oranjes. Voor zover ik mij al ‘nabestaande’ voel, is dat vooral van mijn ouders en, in mindere mate, van mijn grootouders. Dit heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat dit de enige familie in rechte lijn naar boven is die ik daadwerkelijk heb gekend en weet welke karaktereigenschappen, talenten en tekortkomingen zij hadden en waarmee ik dan weer erfelijk ben belast.
Hoewel ik mij natuurlijk zeer bewust ben van hét en van mijn eigen verleden, voel ik mij eigenlijk helemaal geen nabestaande. Het woord heeft toch iets slachtofferigs in zich. Ik besta nú en kan me noch verschuilen achter, noch verontschuldigen voor zaken die zich vóór mijn bestaan hebben afgespeeld. Ik ben Mark Doorn, zo helpe mij het universum almachtig, en daar moet ik het mee doen. Ik kan u zeggen, dat is al best een hele uitdaging. Ik ga daarbij ook nog niet eens onder het ‘juk’ van mijn ‘voorbestaanden’ zitten. Ook als blanke, hetero, iets te zware, hoogopgeleide man ga ik mij niet schuldig voelen voor zaken waar ik part nog deel aan heb gehad of van zou hebben geprofiteerd. Ik heb het toch echt grotendeels allemaal op eigen kracht moeten doen.
Ik begrijp overigens best dat men de neiging heeft om los te willen komen van het verleden. Als we even een grove optelsom maken, hebben ‘we’ er met zijn allen natuurlijk best een zooitje van gemaakt. Wat mij betreft is de enige manier om los te komen van het verleden, ervoor te zorgen dat we het nú en in de toekomst beter gaan doen. Het heeft geen zin om schuldigen aan te wijzen, geen zin om excuses te maken…het heeft alleen maar zin om vooruit te kijken en te doen. We zitten nu in een fase waarin men vooral veel praat, posities inneemt en nog wat koudwater-vrees heeft voor de echt grote veranderingen. Pas als wij in staat zijn om al die angsten te laten varen hebben we de ketenen van het verleden gebroken.